Een nieuw buurtpark in het zuiden van de stad, tussen de Ring en de Singel

Pompark Zuid maakt van een anonieme plek een volwaardig nieuw park met nieuwe paden, groenaanleg, parkmeubilair en programma. Het pompstation, dat ervoor zorgt dat de lagergelegen Ring niet overstroomt, zal niet langer weggestopt zitten maar krijgt een hoofdrol in het park.

Waarom dit project?

Pomppark Zuid is het eerste project van het Ringpark Groene Vesten, in het zuidelijke deel tussen de Kolonel Silvertoplaan en de Jan van Rijswijcklaan. Het nieuwe park bevindt zich tussen het treinstation Antwerpen-Zuid, de spoorweg, de Desguinlei (Singel) en de Jan Van Rijswijcklaan. Op dit moment is het een groenzone met hondenloopzone. Het nieuwe park wordt bijna 7,6 hectare, of meer dan tien voetbalvelden, groot.

Met Pomppark Zuid wil stad Antwerpen een nieuw park creëren voor de buurt, door het bestaande groengebied om te vormen tot een mooi aangelegd verblijfsgebied. Natuur, water, recreatie, erfgoed en geluidsmaatregelen zullen er een centrale rol spelen. 

De hoofdwerken voor de aanleg van Pomppark Zuid zijn in mei 2025 gestart. Als alles vlot verloopt, worden de werken eind 2026 afgerond.

Wat gebeurt er?

Het bestaande pompstation dat de Ring vrijhoudt van hemel- en grondwater wordt het hart van het park, vandaar de naam ‘Pomppark Zuid’. De zone errond zal ook de stilste plek van het park worden. Dat omdat ze op het laagste punt ligt, bijna 8 meter onder het straatniveau van de Singel en afgeschermd door een geluidswerende wand.

Het grote en zichtbare pompgemaal trekt nu al de aandacht, en zal dat in de toekomst alleen maar meer doen. Ter hoogte ervan komt een zitheuvel, opgebouwd uit verschillende terrassen in gras en afgeboord met betonnen zittreden, met een mooi zicht op de vijzels van het pompstation en het centrale plein onderaan.

Sweco - Latz - Greisch - SWP

Sweco - Latz - Greisch - SWP

Sweco - Latz - Greisch – SWP

Sweco - Latz - Greisch - SWP

Groen en water

In het ontwerp van Pomppark Zuid worden het bestaande groen en de waardevolle bomen zo veel mogelijk behouden en mee geïntegreerd in het park. Er wordt nieuw groen aangeplant in de vorm van grasland, heesters en bomen. In het park komen twee grote zones in gras, als verblijfsplekken voor de buurt.

Bijzonder is dat al het hemelwater in het park zelf wordt opgevangen en ook ter plekke kan infiltreren. De verharding van de Singel zal deels afwateren en infiltreren in het park. Het opgepompte grondwater van het pompgemaal zal in de toekomst ook gezuiverd en hergebruikt kunnen worden. 

Spelen

Centraal in het park komt een speelzone, tussen de Kielsepoort en het pompstation. Hier wordt de helling in het terrein mee gebruikt als spelelement. De speelzone zal bestaan uit een buisglijbaan, een steltenparcours over een wadi, en klim- en zitstammen in het bestaande dichter beboste stuk van het park. In de zandbak komt een waterspeeltoestel, met water van de regenwaterput waarop het dak van het pompgebouw is aangesloten. In droge periodes kan het nog steeds gebruikt worden, als zandspeeltoestel.

Hondenloopzone

In Pomppark Zuid komt een grote hondenloopzone van 3200 m². Daarin komen 6 banken en 2 picknicktafels. De speelinfrastructuur van de bestaande hondenloopzone wordt verplaatst naar deze nieuwe zone.

BUUR-Latz-Greisch-SWP ism Antea en Levuur

Erfgoed

In het ontwerp van het park speelt erfgoed een belangrijke rol, en dan vooral de vroegere Brialmont-omwalling. Uit onderzoek is duidelijk geworden welke restanten er nog in de ondergrond zitten, en hoe die een plek kunnen krijgen in het park. Zo bevindt het park zich op de plek van twee poortgebouwen van de vroegere omwalling: de Kielsepoort en de Sint-Laureispoort.

De precieze plek van die twee poortgebouwen zal duidelijk te zien zijn in het park, ze vormen toegangen. De vorm van de poortgebouwen wordt aangeduid met muurtjes in kleiklinkers. In het midden van elk poortgebouw komt een recht pad in gezaagde kassei van 3 meter breed, dat geeft de vroegere doorgang onder de poorten weer. Er komt ook een gravure in blauwe steen met daarop de plattegrond van de volledige Brialmont-omwalling.

Geluidsmaatregelen

Tussen de spoorweg en het park komen geluidswerende wanden. Dankzij die geluidsdemping zullen bezoekers van het park er aangenamer kunnen vertoeven, met minder hinder door de naastliggende Ring en treinspoor. De wanden bestaan uit schanskorven, die worden opgevuld met een specifiek soort stenen. Het positieve dempende effect daarvan is onderzocht door de Universiteit Gent. Aan het onderzoek naar de meest gunstige materialisatie en opbouw van de geluidswerende wanden wordt momenteel de laatste hand gelegd.

AG Vespa

Aansluiting met station Antwerpen-Zuid

Pomppark Zuid sluit in het westen met een platform aan op het tegen dan vernieuwde station Antwerpen-Zuid. Op het platform is plek voorzien voor deelmobiliteit. Eronder wordt een ecologische verbinding gecreëerd richting het nog aan te leggen Ringpark Zuid, in de vorm van takkenrillen waarlangs dieren hun weg kunnen vinden. Boomstompen zorgen voor schuilruimtes. Zulke eco-verbindingen zullen in alle Ringparken terugkomen.

Deelproject van Ringpark Groene Vesten

Pomppark Zuid is het eerste deelproject van het Ringpark Groene Vesten, een park dat de bestaande en nieuwe ‘Vestenparken’ met elkaar zal verbinden. Het volledige Ringpark Groene Vesten is zo’n 136 hectare, of bijna 190 voetbalvelden, groot en zal zich langs weerskanten van de Ring van het station Antwerpen-Zuid tot aan het knooppunt met de E34/E313 op de grens van Borgerhout met Deurne uitstrekken. Het zal van deze zone langs de Ring een groene verblijfsplek voor de nabijgelegen buurten en de stad maken.

Het ontwerp voor het deelproject Pomppark Zuid volgt het concept van het overkoepelende landschapsontwerp voor Ringpark Groene Vesten, en is het resultaat van besprekingen tijdens verschillende werkbanken, -sessies, -ateliers en Ringdagen. Net zoals het volledige Ringpark Groene Vesten is ook Pomppark Zuid ontworpen met de mogelijkheid tot een toekomstige overkapping in het achterhoofd. 

Wie werkt eraan mee?

AG Vespa, het autonoom gemeentebedrijf voor vastgoed en stadsprojecten Antwerpen, coördineert het Ringpark Groene Vesten, en dus ook Pomppark Zuid. Aannemer Stadsbader voert de werken uit, naar het ontwerp van Sweco-Latz-Greisch-SWP.